Μελέτη: Ο σχολικός εκφοβισμός αρχίζει πρίν το σχολείο

Τα παχύσαρκα παιδιά είναι πιθανότερο να εκφοβίσουν και να εκφοβιστούν σε σχέση με τους πιο αδύνατους συνομηλίκους τους, αναφέρουν οι ερευνητές.

Σε ένα πόρισμα που απεικονίζει την πολυπλοκότητα του σχολικού εκφοβισμού, Δανοί ερευνητές παρατήρησαν ότι τα παχύσαρκα παιδιά είναι πιθανότερο να εκφοβίσουν και να εκφοβιστούν σε αντίθεση με τους λεπτότερους συνομήλικούς τους, καθώς επίσης ότι ο φαύλος αυτός κύκλος ξεκινά πριν καλά καλά τα παιδιά αυτά πατήσουν το πόδι τους στο σχολείο.
Παλαιότερες έρευνες έδειξαν μια συσχέτιση μεταξύ του σχολικού εκφοβισμού και του βάρους, αλλά οι περισσότερες απο αυτές ήταν επικεντρωμένες σε μεγαλύτερα παιδιά ή έφηβους. Ο μέσος όρος ηλικίας των παιδιών σε αυτή τη νέα μελέτη είναι τα έξι χρόνια.

Image: Image: Image: bullying

 

Το εκπληκτικό που προκύπτει από αυτή τη μελέτη είναι το νεαρό της ηλικίας, δεδομένου ότι η κατανόηση μας επι του προβλήματος το τοποθετούσε λίγο αργότερα γνωστικά και αναπτυξιακά. Φαίνεται πως απο την πρώτη στιγμή που τα παιδιά “πατούν” στο σχολείο, ο σχολικός εκφοβισμός θα πρέπει να μας απασχολεί.

Συνηθίζοταν ώς σήμερα απο τους ερευνητές να εκλαμβάνουν τον σχολικό εκφοβισμό σαν ένα σχολικό φαινόμενο, στο οποίο οι μαθητές μάθαιναν αυτή την συμπεριφορά από συμμαθητές τους. Αλλά τα καινούργια δεδομένα που εισάγει αυτή η μελέτη είναι ότι τα παιδιά μαθαίνουν στην πραγματικότητα αυτή τη συμπεριφορά εκτός σχολείου.
Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι η παχυσαρκία αύξησε την πιθανότητα για τα παιδιά να είναι και δράστες αλλά και θύματα.
Παιδιά που έχουν π.χ. στο παρελθόν περιπαιχτεί, ίσως σκεφτούν πως αυτός είναι ο δρόμος να ομογενοποιηθούν και να γίνουν αρεστοί, περιπαίζοντας άλλα παιδιά. Με αυτό το τρόπο ουσιαστικά δικαιολογούν στους εαυτούς τους, την πράξη τους αφού και τα ίδια έχουν βιώσει ανάλογη συμπεριφορά κάποια στιγμή στο παρελθόν.
Η σύνδεση του να είναι κάποιο παιδί “νταής” και του να είναι κάποιο παιδί θύμα εκφοβισμού, δυνητικά προσφέρει στοιχεία για τη διασύνδεση της παχυσαρκίας και του σχολικού εκφοβισμού.

Πολλές από αυτές της επικίνδυνες συμπεριφορές πιθανόν να σχετίζονται με την αυτορρύθμιση, την αυτοπειθαρχία και τη δυνατότητα λήψεως αποφάσεων , που συγκαταλέγονται στις εκτελεστικές λειτουργίες του εγκεφάλου. Ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να αποτελεί έκφραση επιθετικότητας από τα παιδιά που στο παρελθόν έχουν εκφοβιστεί και δεν ξέρουν πώς να το διαχειριστούν και πως να το εκφράσουν.
Αύτη η προσέγγιση εξετάζεται επίσης από τους ερευνητές, των οποίων οι προηγούμενες μελέτες έδειχναν, ότι το να είναι κάποιο παιδί υπέρβαρο ή παχύσαρκο, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα κοινωνικότητας. Οι ερευνητές επισημαίνουν επίσης ότι η δυσκολία διαχείρισης των συναισθημάτων τους μπορεί να συνεισφέρει στα προβλήματα με τους συνομηλίκους τους καθώς και σε ασυνήθιστες διατροφικές συμπεριφορές.

Στη καινούργια μελέτη , περισσότερα από 1.300 παιδιά στη Δανία και οι δάσκαλοι τους ρωτήθηκαν τις παρακάτω ερωτήσεις:

  • Ποια παιδιά ήταν δράστες και ποια θύματα,
  • Πόσο συχνό είναι το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και
  • Ποια η μορφή του εκφοβισμού: σωματικός (χτυπήματα, κλωτσιές); λεκτικός (πείραγμα, προσβολή), σχεσιακός (αποκλεισμός, αποφυγή) ή υλικός (κλοπή, καταστροφή ή απόκρυψη προσωπικών ειδών).

Τα παιδιά κατηγοριοποιήθηκαν σε νορμοβαρή, υπέρβαρα ή παχύσαρκα ανάλογα με δείκτη μάζας σώματος, ένα δείκτη που μετρά το υγιές βάρος ενός ατόμου σε σχέση με το ύψος του.

Η ερευνήτρια Pauline Jansen και οι συνεργάτες της στο Erasmus University του Rotterdam συνυπολόγισαν και άλλους παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα του σχολικού εκφοβισμου (και σαν δράστης και σαν θύμα). Αυτοί οι παράγοντες συμπεριλαμβάνουν την ηλικία, το φύλο, την καταγωγή, το επίπεδο μάθησης της μητέρας, καθώς και το αν ένα παιδί είχε αδέρφια ή ζεί σε μονογονεϊκή οικογένεια.
Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν διαδικτυακά στο περιοδικό Pediatrics στις 25 Αυγούστου.

Ένας τρόπος διαχείρισης της συμπεριφοράς του σχολικου εκφοβισμού είναι η διάπλαση υγειών κοινωνικών σχέσεων και η οικοδόμηση της αυτοπεποίθησης στα παιδιά.

Εάν το παιδί έχει ένα παράγοντα κινδύνου για να γίνει θύμα ή θύτης μιας τέτοιας συμπεριφοράς, είναι σημαντικό να του δοθούν οι δεξιότητες με τις οποίες θα μπορέσει να παλέψει για την ανοικοδόμηση της αυτοεκτίμησης του. Η διδαχή των παιδιών της φιλοσοφίας ότι για κάθε πρόβλημα υπάρχει μια λύση και η υπόδειξη του τρόπου πως να παίρνουν αποφάσεις, θα τα κάνει πιο επιτυχημένα στις κοινωνικές συναναστροφές τους.

Επιπλέον του θέματος της αντιμετώπισης της παχυσαρκίας, και της βοήθειας που παρέχουν οι γονείς για την σωστή διατροφή και άθληση/σωματική δραστηριότητα των παιδιών τους, μπορούν ακόμη να τα βοηθήσουν βρίσκοντας τους δραστηριότητες και χόμπι στα οποία μπορούν να ξεχωρίσουν ή/και να διακριθούν ενισχύοντας έτσι την αυτοεκτίμηση τους.

Γιάννης Βιτουλαδίτης

Comments

comments