Ενεργητική Ακρόαση! Σημαντική δεξιότητα για την ανατροφή των παιδιών σας!

Καθώς τα παιδιά περνούν την ημέρα τους, βιώνουν πολλές στιγμές χαράς και απογοήτευσης. Συχνά, η ποιότητα της μέρας σας είναι έντονα συνδεδεμένη με τα ‘σκαμπανεβάσματα’ των συναισθημάτων που βιώνουν τα παιδιά σας, είναι πολλές φορές σαν μια βόλτα με το τρενάκι του λούνα παρκ. Ένας τρόπος για να αντέξετε ακόμα μια βόλτα στο τρενάκι του λούνα παρκ είναι να μάθετε πώς να σταθεροποιείτε τα σκαμπανεβάσματα τους. Ακούγοντας τα παιδιά σας χρησιμοποιείτε την κυριότερη ικανότητα σας. Μπορείτε να ακούσετε την απογοήτευσή των παιδιών σας όταν τους απορρίπτει η παρέα τους, μπορείτε να δεχτείτε την απογοήτευσή τους όταν τα σχέδιά τους δεν εκπληρώνονται, και μπορείτε να αναγνωρίζετε τη δυσαρέσκειά τους όταν παραπονούνται ότι οι φίλοι τους έχουν περισσότερες ελευθερίες από ό, τι έχουν τα ίδια.

Είναι μια αίσθηση ανακούφισης να γνωρίζετε ότι δεν χρειάζεται να ‘διορθώνετε’ εσείς τα πάντα για τα παιδιά σας. Με το να τα ακούτε,  τους επικοινωνείτε ότι είναι άξια της προσοχής σας. Με το να ακούτε την αγωνία τους, τους αποδεικνύετε ότι η άποψή τους για τον κόσμο έχει αξία. Με το να τους επιτρέπετε να έχουν το δικό τους χρόνο για να αποφασίσουν πως θα δράσουν, δείχνετε την εμπιστοσύνη σας στην ικανότητά τους να επιλύουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.

Η Ενεργητική Ακρόαση είναι η πιο σημαντική δεξιότητα που μπορείτε να έχετε στην ‘εργαλειοθήκη’ σας για την ανατροφή των παιδιών σας. Είναι μια ειδική μορφή επικοινωνίας που επιτρέπει στο άλλο πρόσωπο να γνωρίζει ότι είστε “μαζί του”,  ότι έχετε επίγνωση για το τι σας λέει, ότι αποδέχεστε την δική του προοπτική, και εκτιμάτε την κατάστασή του. Ακούγοντας πραγματικά τα παιδιά σας είναι ο καλύτερος τρόπος για να δημιουργήσετε μια σχέση φροντίδας στην οποία τα παιδιά σας θα βλέπουν ότι είστε πάντα εκεί για εκείνα, ότι είστε μια σταθερή βάση όπου μπορούν πάντα να επιστρέφουν σε στιγμές που θα αναζητούν υποστήριξη.  Έχοντας αυτή την ασφαλή σχέση αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους παράγοντες στο να βοηθήσετε τα παιδιά σας να γίνουν δυνατά, υπεύθυνα, και στοργικά άτομα ανοιχτά στην αγάπη σας και στην καθοδήγηση σας.

Όταν χρησιμοποιείτε την ενεργητική ακρόαση, δεν υπάρχει καμία κριτική ή αξιολόγηση σε αυτά που λέει ο συνομιλητής σας. Συχνά οι γονείς αντιστέκονται σε αυτό το σημείο, θεωρώντας ότι η  Ενεργητική Ακρόαση σημαίνει αποδοχή σε όλα όσα τα παιδιά λένε. Αλλά η αποδοχή δεν είναι το ίδιο με το να συμφωνείτε. Για παράδειγμα, η κόρη σας μπορεί να δηλώσει θυμωμένα: “Ήμουν η μόνη στην τάξη που δεν πήρε πρόσκληση για το πάρτι.” Παρόλο που μπορεί να γνωρίζετε ότι αυτή η δήλωση είναι αναληθής, μπορείτε να δεχτείτε ότι η κόρη σας αισθάνεται απογοητευμένη που δεν προσκλήθηκε λέγοντας της: «Είσαι αναστατωμένη που δεν σε προσκάλεσαν». Αν είχατε απαντήσει όμως: «Ξέρω Ελένη, η Μαρία δεν σε κάλεσε», τότε πιθανότατα θα οδηγούσατε τη συζήτηση σε μια λογομαχία για την κοινωνική θέση της κόρης σας μέσα στην τάξη της.  Με το να αποδέχεστε την άποψη του παιδιού σας, το ελευθερώνετε για να επικεντρωθεί στα συναισθήματά του, ίσως ακόμη και να αποσαφηνίσει τις σκέψεις του: “Η Μαρία κάλεσε μόνο τις κολλητές της από την τάξη.”

Η αποδοχή είναι η καρδιά και η ψυχή της Ενεργητικής Ακρόασης. Δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για να αντιταχθείτε, να διδάξετε, να βοηθήσετε τα παιδιά σας να λύσουν ένα πρόβλημα, ή να αρχίσετε να ρωτάτε τη μία ερώτηση πίσω από την άλλη. Αυτή είναι η στιγμή να επιτρέψετε στα παιδιά σας να μιλούν χωρίς διακοπές ή κριτική, απλά να ακούτε αυτά που έχουν να σας πουν.

Η Ενεργητική Ακρόαση είναι εξεζητημένη δεξιότητα που μπορεί να χρειαστεί χρόνια για να την κατακτήσετε. Επειδή υπάρχει η περίπτωση να έχετε μεγαλώσει σε μια οικογένεια που να μην χρησιμοποιούσε αυτού του είδους επικοινωνίας, κάτι που είναι απόλυτα κατανοητό βάσει του γρήγορου ρυθμού ζωής και μιας κοινωνίας προσανατολισμένης στη λύση, μπορεί να νιώθετε σαν να μαθαίνετε μια δεύτερη γλώσσα. Όταν αρχίσετε να ασκείτε αυτήν την δεξιότητα, μπορεί να αισθανθείτε πίεση, αμήχανα και ότι είναι μια διαδικασία αφύσικη. Δεν χρειάζεται όμως να ανησυχείτε γιατί με την πρακτική θα γίνεται όλο και πιο φυσική και αυτόματη.

Για να πάρετε μια ιδέα για την Ενεργητική Ακρόαση μπορείτε να διαβάσετε ένα παράδειγμα του τι είναι και τι δεν είναι η Ενεργητική Ακρόαση. Μπορείτε να διαβάσετε τα παρακάτω τρία σενάρια που δείχνουν με ποιο τρόπο τρεις διαφορετικοί γονείς θα μπορούσαν να ανταποκριθούν στην ίδια κατάσταση που αντιμετωπίζει η 10-χρονη κόρη τους και η οποία θέλει να το συζητήσει. Καθώς τα διαβάζετε, θα ήταν πολύ χρήσιμο να σκεφτείτε πως αισθάνεται ο γονέας και το παιδί, και πώς οι απαντήσεις του γονέα επηρεάζουν τη μεταξύ τους σχέση.

 

1ο Σενάριο:

Κόρη: (ακούγεται στενοχωρημένη) Δεν θέλω να πάω στο σχολείο σήμερα. Είναι βαρετό.

Μητέρα: (με επιτακτικό ύφος) Φυσικά και θέλεις να πας στο σχολείο σήμερα. Έχεις Φυσική Αγωγή σήμερα και πάντα σου άρεσε.

Κόρη: Όχι δεν μου αρέσει. Έτσι και αλλιώς σήμερα έχουμε προπόνηση στο μπάσκετ και το μισώ.

Μητέρα: Λοιπόν, το καλό που σου θέλω, να μάθεις να σου αρέσει το μπάσκετ, και να μάθεις να σου αρέσει και το σχολείο. Δεν έχεις επιλογή, ξέρεις. Θα πρέπει να πάς στο σχολείο. Όλοι μας πρέπει να κάνουμε πράγματα που δεν θέλουμε και δεν μας αρέσουν και εσύ δεν εξαιρείσαι.

Κόρη: (σέρνεται, αποθαρρυμένη με τους ώμους και το κεφάλι κάτω και γκρινιάζει) Μισώ το σχολείο και μισώ το γυμναστήριο.

Η συγκεκριμένη μητέρα φάνηκε ενοχλημένη, θυμωμένη και ανυπόμονη, και δεν ήθελε να ακούσει ότι το παιδί της μισεί το σχολείο. Το παιδί αισθάνθηκε ότι η μητέρα της δεν την άκουγε και τελικά πήρε το μήνυμα ότι δεν μπορεί να απευθυνθεί στη μητέρα της για υποστήριξη.

2ο  Σενάριο:

Κόρη: (ακούγεται στενοχωρημένη) Δεν θέλω να πάω στο σχολείο σήμερα. Είναι βαρετό.

Μητέρα: (με γλυκιά φωνή) Ω, αυτό είναι φοβερό! Το σχολείο δεν πρέπει να είναι βαρετό. Είσαι τόσο έξυπνη και χρειάζεσαι πολλά συναρπαστικά πράγματα να συμβαίνουν γύρω σου για να έχεις αμείωτο το ενδιαφέρον σου.

Κόρη: Λοιπόν, μισώ το σχολείο και δεν θέλω να πάω.

Μητέρα: Θα πάω αμέσως να μιλήσω στην δασκάλα σου και θα της πω ότι πρέπει να δημιουργήσει ειδικά μαθήματα για να σου κρατάει το ενδιαφέρον.

Κόρη: Όχι, μαμά, μην το κάνεις αυτό! Θα είμαι μια χαρά στο σχολείο. Πάω να κάνω τα μαθήματά μου τώρα.  Σε παρακαλώ μην μιλήσεις στη δασκάλα μου.

Αυτή η μητέρα μπήκε κατευθείαν στην διαδικασία να επαινέσει την κόρη της και να της βρει μια λύση στο πρόβλημα της. Φαινόταν αδύνατον για τη μητέρα να δεχθεί ότι η κόρη της είναι δυσαρεστημένη. Το παιδί δεν ήθελε την παρέμβαση της μητέρας της και αποφάσισε ότι θα ήταν καλύτερα να μην συζητήσει μαζί της. Αυτή η κόρη πιθανότατα να μη συνεχίσει να απευθύνεται στη μητέρα της, στη περίπτωση που νιώσει λυπημένη στο μέλλον.

3ο Σενάριο:

Κόρη: (ακούγεται στενοχωρημένη) Δεν θέλω να πάω στο σχολείο σήμερα. Είναι βαρετό.

Μητέρα: δεν είσαι ευχαριστημένη με το σχολείο επειδή δεν είναι ενδιαφέρον για σένα.

Κόρη: Ναι. Σε κανέναν δεν αρέσει.. Και τα παιδιά δεν ακούνε τη δασκάλα όταν τους λέει να κάνουν κάτι.

Μητέρα: Σε ενοχλεί που τα άλλα παιδιά δεν συμπεριφέρονται καλά.

Κόρη: Μου φέρονται άσχημα και κάποια άλλα παιδιά – όταν η δασκάλα δεν βλέπει- ρίχνουν τυλιγμένα χαρτιά πάνω μου. Το μισώ όταν μου το κάνουν αυτό. Και η κυρία Μαίρη δεν έχει ιδέα για το τι συμβαίνει. Είναι τόσο χαζή.

Μητέρα: Είσαι πραγματικά θυμωμένη με τα παιδιά και αισθάνεσαι τόσο απογοητευμένη με τη δασκάλα σου που δεν κάνει απολύτως τίποτα γι ‘αυτό. Θα περίμενες η δασκάλα σου να γνωρίζει τι συμβαίνει στην τάξη.

Κόρη: Ναι. Θέλω να μάθει τι μου κάνουν τα άλλα παιδιά.

 

Αυτή η μητέρα δεν θύμωσε και δεν μπήκε στη διαδικασία να δώσει λύσεις. Άκουσε χωρίς να κρίνει, και άφησε την κόρη της να καταλάβει ότι ήταν συντονισμένη με το τι της έλεγε και με το πώς ένιωθε. Συνέχισε να κρατάει τον εαυτό της έξω από την κατάσταση που περιέγραφε η κόρη της και ήταν σε θέση να αντέξει την θλίψη της, το θυμό της, και τα συναισθήματα απογοήτευσης. Ως αποτέλεσμα, το παιδί ήταν σε θέση να μιλήσει για την κατάσταση που επικρατούσε στην τάξη με περισσότερες λεπτομέρειες, και η μητέρα ανακάλυψε τι πραγματικά ενοχλεί την κόρη της.

Αυτό το τελευταίο σενάριο είναι ένα παράδειγμα  πώς  η Ενεργητική Ακρόαση μπορεί να βοηθήσει στην ενδυνάμωση του παιδιού σας βοηθώντας το να ξεκαθαρίσει ποια είναι τα συναισθήματά του ακόμα και να πάρει κάποιες αποφάσεις μόνο του για το πώς θέλει να χειριστεί μια κατάσταση. Τελικά σε αυτήν την περίπτωση γονέας και παιδί έρχονται πιο κοντά ο ένας στον άλλον.

Διαβάστε επίσης τα άρθρα:” Τα βασικά στοιχεία της ενεργητικής ακρόασης και “Πως ακούτε πραγματικά τα παιδιά σας;”

Άντζελα Κρητικού

Comments

comments

2 thoughts on “Ενεργητική Ακρόαση! Σημαντική δεξιότητα για την ανατροφή των παιδιών σας!

  1. Pingback: Τα βασικά στοιχεία της ενεργητικής ακρόασης - MedTips

  2. Pingback: Τα βασικά στοιχεία της ενεργητικής ακρόασης | Ο Κόσμος

Comments are closed.